2017-06-27

Odrestaurowana cyfrowo klasyka polskiej animacji dla dzieci na 31. festiwalu Il Cinema Ritrovato

Po Poli Negri, która jako tytułowa „Bestia” pokazała w Bolonii swoje pazury, kolejne polskie wydarzenie na 31. festiwalu Il Cinema Ritrovato, czyli pokaz odrestaurowanych cyfrowo animacji dziecięcych studia Se-Ma-For. 30 czerwca w sekcji Il Cinema Ritrovato Kids & Young zaprezentowane zostaną filmy „Za króla Krakusa” (1947) Zenona Wasilewskiego, „Król Midas” (1964) Lucjana Dembińskiego i 4 odcinki serii o Gapiszonie (1964 – 1966) Jerzego Kotowskiego i Bohdana Butenki.

Se-Ma-For

Studio Se-Ma-For, na świecie rozsławione przez takie nazwiska jak Zbigniew Rybczyński czy Piotr Dumała, w pamięci większości Polaków zapisało się jako kolebka animacji dziecięcej. To tutaj powstawały kultowe seriale i bajki tworzone przez artystów animatorów: Zenona Wasilewskiego, Edwarda Sturlisa, Jerzego Kotowskiego, Lucjana Dembińskiego, Włodzimierza Haupe, Janinę Hartwig czy Tadeusza Wilkosza. Tu rodzili się bohaterowie towarzyszący małym widzom kilku pokoleń – Miś Uszatek, Colargol, pingwin Pik-Pok, wróbelek Ćwirek czy Filemon i Bonifacy. Największą popularność zdobyli dzięki telewizji, choć filmy Se-Ma-Fora królowały też na niedzielnych porankach w kinie, a nierzadko funkcjonowały jako dodatek do filmu fabularnego.

Se-Ma-For dla młodych artystów był miejscem debiutów i swobodniejszej niż gdzie indziej ekspresji. Skąpe zaplecze techniczne, brak wcześniejszych doświadczeń przy równoczesnym odcięciu od zachodnich ośrodków animacyjnych, stało się przyczynkiem do ukucia pojęcia i osobności polskiej szkoły animacji. Już w latach 50. znakiem rozpoznawczym studia stały się filmy lalkowe, realizowane przez najlepszych specjalistów w tej części Europy, takich jak Tadeusz Wilkosz, Edward Sturlis czy Lucjan Dembiński. Kunszt lalkarzy i scenografów – by wymienić np. Adama Kiliana – wsparty był pracą kompozytorów, m.in. Krzysztofa Pendereckiego czy Grażyny Bacewicz, którzy w filmach dla dzieci znaleźli pole do eksperymentów i swobody twórczej, tym bardziej, że do ich realizacji nie poskąpiono udziału większych składów orkiestrowych.

„Gapiszon ogrodnikiem” (1965), reż. Jerzy Kotowski, źródło: Repozytorium Cyfrowe FINA

Gapiszon w Bolonii

Prezentowane 30 czerwca w Bolonii filmy ze zbiorów Filmoteki Narodowej, pochodzą z lat 40. i 60. Upływ czasu i pogarszający się stan kopii eksploatacyjnych wyłączały je stopniowo z kinowego obiegu, wszelkie zniszczenia – zarówno te powstałe w wyniku projekcji, jak też spowodowane postępującym rozkładem taśmy filmowej – wpłynęły na ich percepcję. Zmieniona kolorystyka, rysy oraz zabrudzenia uniemożliwiały odczyt obrazu zgodny z autorską wizją. Z kolei na odbiór dźwięku wpływ miały zniszczenia taśmy magnetycznej – nośnika ścieżki dźwiękowej. Wszystkie jednak, dzięki współczesnej technologii, dostały szansę na nowe, kinowe życie i zostały odrestaurowane w latach 2015 – 2016 – dzięki współfinansowaniu w ramach Wieloletniego Programu Rządowego KULTURA+ – w projekcie Filmoteki Narodowej „Digitalizacja mistrzowskiej kolekcji Studia Se-Ma-For”. Tym samym klasyka polskiej animacji może być odkrywana przez kolejne pokolenia młodych widzów.

W Bolonii zaprezentować ją będą filmy lalkowe: „Za króla Krakusa” (1947) Zenona Wasilewskiego – uważany za pierwszy powojenny, profesjonalny film dla dziecięcej widowni – i „Król Midas” (1963) Lucjana Dembińskiego oraz cztery odcinki zrealizowanej techniką wycinanki serii Jerzego Kotowskiego i Bohdana Butenki „Przygody Gapiszona”: „Gapiszon w cyrku” (1964), „Porządki Gapiszona” (1964), „Gapiszon ogrodnikiem” (1965), „Gapiszon fotoamatorem” (1966).

„Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński, źródło: Repozytorium Cyfrowe FINA

O filmach

„Za króla Krakusa” (1947), reż. Zenon Wasilewski
Historia dzielnego szewczyka, który postanawia zgładzić smoka zagrażającego mieszkańcom grodu króla Krakusa. Władca w zamian oddaje szewczykowi pół królestwa i córkę za żonę.

„Król Midas” (1963), reż Lucjan Dembiński
Król Midas za swoją chciwość zostaje ukarany. Wszystko, czego dotknie zamienia się w złoto.

„Gapiszon w cyrku” (1964), reż. Jerzy Kotowski
Rozgrywająca się w cyrku pierwsza z przygód Gapiszona – postaci stworzonej przez Bohdana Butenkę. Roztargniony chłopiec przeżywa tu różne perypetie.

„Porządki Gapiszona” (1964), reż. Jerzy Kotowski
Gapiszon próbuje posprzątać mieszkanie. Niestety, jego wysiłki kończą się wielkim bałaganem.

„Gapiszon ogrodnikiem” (1965), reż. Jerzy Kotowski
Gapiszon postanawia pomóc babci w ogrodzie i po raz kolejny wpada w tarapaty.

„Gapiszon fotoamatorem” (1966), reż. Jerzy Kotowski
Podczas wycieczki do ZOO Gapiszon staje się konkurencją dla pracującego tam fotografa.

Kiedy i gdzie

30 czerwca 2017 roku, godz. 17.00

SALA CERVI, Bolonia

31. edycja festiwalu filmowego Il Cinema Ritrovato odbywa się w Bolonii w dniach 24 czerwca – 2 lipca 2017 roku. Festiwal poświęcony jest odkrywaniu na nowo rzadkich i mało znanych filmów, ze szczególnym uwzględnieniem początków kinematografii i okresu kina niemego. Festiwal organizowany każdego lata przez włoską Cineteca di Bologna jest jednym z największych na świecie festiwali filmów odrestaurowanych cyfrowo.

Więcej informacji:

https://festival.ilcinemaritrovato.it/

„Gapiszon ogrodnikiem” (1965), reż. Jerzy Kotowski

Zdjęcie do animacji „Gapiszon ogrodnikiem” (1965), reż. Jerzy Kotowski
„Gapiszon ogrodnikiem” (1965), reż. Jerzy Kotowski

Opis zdjęcia: fotos z filmu „Gapiszon ogrodnikiem” (1965), reż. Jerzy Kotowski
„Gapiszon ogrodnikiem” (1965), reż. Jerzy Kotowski

Zdjęcie do animacji „Gapiszon ogrodnikiem” (1965), reż. Jerzy Kotowski
„Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński

Zdjęcie: „Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński
„Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński,

Opis zdjęcia: fotos do animacji „Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński
„Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński

Zdjęcie: „Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński
„Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński

Zdjęcie: „Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński
„Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński

Zdjęcie: „Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński
„Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński

Zdjęcie: „Król Midas” (1963), reż. Lucjan Dembiński
„Za króla Krakusa” (1947), reż. Zenon Wasilewski

Zdjęcie: „Za króla Krakusa” (1947), reż. Zenon Wasilewski
„Za króla Krakusa” (1947), reż. Zenon Wasilewski

Zdjęcie: „Za króla Krakusa” (1947), reż. Zenon Wasilewski
Materiały prasowe

Opis zdjęcia: grafika promująca wydarzenie